فردا آخرین جمعه ماه شعبان المعظم، ماه پیامبر(ص) است. ماهی که صدر و ذیل آن رحمت بوده و شب‌هایش، روزهایش، سحر و بین الطلوعینش، صبح و عصر و ظهر و تمام دقایقش همه محفوف به رحمت الهی است و برای تمام لحظات آن جایگاه بزرگ و پرفضیلتی در احادیث و روایات گزارش شده است.

در گفت‌وگو با حجت الاسلام والمسلمین حسین اسکندری، پژوهشگر دینی و سخنران حرم مطهر رضوی فضیلت این ماه، خصوصاً چند روز باقیمانده از آن را مورد بررسی بیشتر قرار دادیم که در ادامه می‌خوانید.

آخرین جمعه ماه شعبان را از دست ندهید

حجت‌الاسلام اسکندی با تاکید بر اینکه یکی از اوقات مهم ماه شعبان برای سالک إلی الله آخرین جمعه آن است، می‌‎گوید: مرحوم شیخ عباس قمی در کتاب شریف مفاتیح الجنان در خصوص جمعه آخر ماه شعبان المعظم، روایتی نقل کرده است.  ابوالصلت هروی روایت کرده که در جمعه آخر ماه شعبان به خدمت حضرت امام رضا(ع) رفتم. حضرت فرمود: ای ابوالصلت اکثر ماه شعبان رفت و این جمعه آخر آن است. پس تدارک و تلافی کن آن چه از این ماه مانده است، تقصیرهایی را که در ایام گذشته این ماه کرده‌ای و بر تو باد که رو آوری بر آنچه نافع است برای تو و دعا و استغفار بسیار کن و تلاوت قرآن مجید بسیار کن و توبه کن به سوی خدا از گناهان خود تا آنکه چون ماه مبارک درآید خالص گردانیده باشی خود را برای خدا و مگذار در گردن خود امانت و حق کسی را مگر آنکه ادا کنی و مگذار در دل خود کینه کسی را مگر آنکه بیرون کنی و مگذار گناهی را که می‌کرده‌ای مگر آنکه ترک کنی و از خدا بترس و توکل کن بر خدا در پنهان و آشکار امور خود و هر که بر خدا توکل کند خدا بس است او را».

او ادامه می‌دهد: ثامن الحجج(ع) در ادامه این روایت توصیه به خواندن این دعا در بقیه این ماه می‌کند. «اَللّهُمَّ اِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضی مِنْ شَعْبانَ فَاغْفِرْ لَنا فیما بَقِیَ مِنْه» یعنی خدایا اگر در آن قسمت از ماه شعبان که گذشته، ما را نیامرزیده‌ای در آن قسمت که از این ماه مانده بیامرزمان. این توصیه به خوبی عظمت این روزها و ساعات را بیان می‌کند. بر این اساس امام معصوم برای روزهای پایانی ماه شعبان تصریح می‌کند که شعبان ماهی برای شستشوی گناهان، تطهیر، آماده سازی و زمینه سازی بندگان برای شروع سال معرفتی و سیر و سلوکی خود یعنی ماه مبارک رمضان با حالتی پاک و منزه است.

شعبان فرصت طلایی استغفار

سخنران حرم مطهر رضوی تشریح می‌کند: برای اولیاءالله ماه مبارک رمضان، زمانی برای تولد دوباره و تقویمی جدید در زندگی است. ماه‌های رجب و شعبان مقدمه‌ای برای ورود به ماه رمضان و درک شب‌های قدر بهانه‌ای برای خودسازی، تربیت معنوی و کسب نورانیت باطن است. رجب ماه خدا، شعبان ماه پیامبر(ص) و ماه رمضان ماه امت پیامبر(ص) است. زمانی که انسان قصد دیدار بزرگی می‌کند برای فرارسیدن آن روز لحظه‌ها را می‌شمارد و مقدمات را فراهم می‌سازد، بهترین جامه‌ها و پاکیزه‌ترین پوشش‌ها را برای خویش مهیا می‌کند و با شوق فراوان قدم در مسیر می‌گذارد تا با آمادگی کامل و در موعد مقرر به محضر او شرفیاب شود. ماه شعبان مقدمه‌ای است برای رسیدن به ماه رمضان و ضیافت الله. ماهی که درهای رحمت حق بر بندگان گشوده شده و برای دیدار رب لحظه شماری می‌کنند. همچنان که به شوق فرا رسیدن رمضان، قدر دان ماه‌های رجب و شعبان خواهند بود.

حجت‌الاسلام اسکندی می‌گوید: در ماه شعبان، یا حتی پیش‌تر از آن در رجب، مقدمات حضور در پیشگاه مالک هستی را فراهم آورده و گناه را از خود دور می‌کند. چرا که طبق فرموده رسول اعظم(ص) شعبان ماه پیامبر(ص) بوده و از تمامی ماه‌های سال به جز رمضان که ماه خداست بالاتر است. ماه شعبان را فرصتی طلایی برای استغفار و آمرزش می‌دانیم. زیرا یکی از بزرگترین اذکار و اورای که در این ماه به آن سفارش شده جمله «استغفرالله ربی و اسئله التوبه» به این معنا که «طلب آمرزش می‌کنم خدایی را که پروردگارم است و در خواست می کنم از او توبه و بازگشت را». ذکر ماه شعبان و دعای شعبانیه شامل ذکرهای استغفار و ذکر صلوات است. توصیه اولیای الهی برای ماه شعبان خصوصاً دهه پایانی و همینطور جمعه پایانی این ماه حکایت از این دارد که شعبان ماه تطهیر روح و قلوب و خلقیات و رفتار و سجیه انسان ها برای ورود به میهمانی بزرگ رمضان است.

در شعبان پاک شویم

مدیر مدرسه علمیه دارالسلام تهران با اشاره به آیه 128 سوره توبه بیان می‌کند: در روزهای پایانی ماه پیغمبر خدایی قرار داریم که برای امت خود بسیار دلسوز است و قلبش برای امتش می‌تپد. پیامبری که مطابق آیه «لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ»، از مهمترین خصوصیات اخلاقی‌اش هم دردی با مردم، حریص نسبت به هدایت مردم و رأفت و مهربانی است. در ماه پیامبر عظیم الشأن و ماه دعا و مناجات، باید خود را برای درک ماه قرآن و ماه میهمانی خدا آماده کنیم. رمضان بستر نزول قرآن است و باید پاک شویم و هر گناه، بدی و ظلم را با توبه و استغفار از خودمان دور کنیم. شعبان پر از رحمت و خشنودی و رضوان است و خیلی ضرر می‌کنیم اگر سهم خود را از رحمت شعبانیه و رضوان خدا در این مدت باقیمانده از شعبان دریافت نکنیم.

حجت‌الاسلام اسکندی در پایان تصریح می‌کند: امیرالمومنین علی بن ابیطالب(ع) از پیامبر خدا(ص) پرسید که با فضیلت ترین اعمال در ماه مبارک رمضان چیست؟ پیامبر اکرم (ص) در جواب فرمود: پرهیز از محرمات الهی و گناهان، بهترین عمل و با فضیلت ترین اعمال ماه مبارک رمضان است. اگر به فرموده حضرت محمد(ص) پرهیز از گناه بهترین عمل این ماه است در ماه‌های دیگر هم قطعاً بهترین عمل همان ترک گناه است و بنا به فرمایش امام صادق(ع) باید تمام اعضا و جوارح در تمام طول عمر انسان از گناه پرهیز کنند. از خدای بزرگ می‌خواهیم در ماه پر خیر و برکت رمضان، توفیق ترک گناه را به ما عنایت کند و در باقیمانده از ماه شعبان ما را به حق رسول و اولیاء و مجاهدان و شهیدان راهش ببخشد و بیامرزد و پاک وارد میهمانی خود کند.